روش نمونه برداري خاك ، آب و برگ

(آزمايشگاه خاكشناسي )

با مجوز سازمان جهاد كشاورزي استان سيستان وبلوچستان

روش نمونه برداری

خاک،آب ،گیاه

آدرس : زاهدان -بلوار جانبازان -خیابان شهریار

تلفکس :334486-054 همراه :09151913664 (هاشمی زاده)

مقدمه :

يك نمونه كامل بايستي نشانگر كل مزرعه يا باغ باشد . لذا نمونه برداري بايستي به درستي و طبق اصول انجام شود تا دقت آزمايش بالا برود .

نمونه برداري بر اساس نوع پراكنش ريشه و نوع گياه تغيير مي كند  . براي گياهان زراعي ( يونجه ، گندم ، جو ،ذرت ) عمق 30-0 سانتيمتري كافي ميباشد وبراي باغات با توجه به اينكه اكثر ريشه ها در عمق 60-30 سانتيمتري فعاليت مي كنند بايستي علاوه برعمق 30-0 از عمق 60- 30 و 90-60 سانتيمتري نيز نمونه برداشت شود .

سطح نمونه برداري :

در مزارع از هر 10 هكتار يك نمونه ودر باغات به ازاي هر 4 هكتار 3 نمونه يكي از عمق 30-0 سانتيمتري و ديگري از عمق 60-30و 90-60 سانتيمتري بايستي برداشت شود . در صورتي كه كشاورز مايل باشد مي توان سطح نمونه برداري را كاهش داديعني براي مزارع ازهر5 هكتاروبراي باغات ازهر 2 هكتارنمونه برداري انجام شود.

روش نمونه برداري در مزارع:

نمونه برداري دراين روش بايستي به روش زيگزاگي انجام شود.دراين روش نمونه برداري، ازيك نقطه واردزمين شده و به صورت زيگزاگي وتصادفي خاك 6 الي 7 چاله به عمق 30- 0 سانتي متري رابرداشته وباهم مخلوط نمائيد سپس 1 الي 5/1 كيلوگرم را داخل پلاستيك ريخته وكاغذ مشخصات را داخل آن بيندازيد(كاغذ مشخصات شامل : تاريخ نمونه برداري ، عمق نمونه برداري ، نوع كشت ، نام صاحب باغ يا مزرعه ، نام نمونه بردار) ونمونه را به آزمایشگاه خاک آزمای دلتـا ارسال نمایید.

نكاتي كه بايستي هنگام نمونه برداري خاك رعايت نمود :

1ـ ازجاهائي كه كوددامي، بقاياي فضولات حيواني وكود شيميائي وجود دارد نبايد نمونه برداري انجام شود.

2ـ از پاي ديوارها نبايد نمونه برداري انجام شود.

3ـ هنگام نمونه برداري از بيل زنگ زده يا آغشته به كود دامي وشيميائي نبايستي استفاده كرد. همچنين پلاستيك نمونه برداري بايستي تميز باشد.

 4 ـ حتماً برگ مشخصات به طور كامل پر شود وداخل نايلون فريزر انداخته شود وبعد نايلون فريزر حاوي برگه را داخل نايلون نمونه برداري بيندازيد.

5 ـ حتي الامكان نمونه برداري هركشت جداگانه انجام شود.(يونجه جدا، گندم وجو جداو…)چون نيازهاي غذائي اين گياهان متفاوت مي باشد.

نمونه برداري ازباغات :

ازهر قطعه 4 هكتاري 3 الي 4 نقطه انتخاب واز سايه انداز درخت نمونه برداري از دو عمق 30-0 و60-30 ودر صورت وم 90-60 انجام شود سپس خاك عمقهاي فوق را باهم جداگانه مخلوط ويك نمونه ازعمق 30-0 ويك نمونه از عمق 60-30 ويك نمونه ازعمق 90-60 به آزمايشگاه خاک آزمای دلتـا فرستاده شود.

قبل از نمونه برداري 2 سانتي متر از سطح خاك كنارزده شود. اگردرپاي درختان كود دامي ريخته باشد پس از تميز كردن خاك اقدام به نمونه برداري گردد.

نمونه برداري باغات بايستي در اواخر زمستان هنگامي كه درختان از خواب بيدار نشده اند انجام شود درصورتي كه نمونه برداري در فصل بهار انجام شود بايستي از آسيب رساندن به ريشه خودداري كرد. نمون برداري حتماً بايستي از سايه انداز درخت انجام گيرد. به هيچ عنوان نبايد خاك عمق 30-0 با خاك عمق 60- 30 مخلوط شود.

طريقه نمونه برداري آب :

ابتدا بايد ظرف يك ليتري يا دو ليتري تهيه نمود ( بطري هاي آب معدني و نوشابه مناسب مي باشد ) بعد از 3 الي 4 بار شستن ظرف با همان آب مورد آزمايش ظرف را ازآب مورد نظر پر كرده و سپس مشخصات آب از قبيل نام كشاورز ، تاريخ نمونه برداري ، منبع آب ( چاه يا قنات ) مكان نمونه برداري به شيشه آب بچسبانيد ، از جاهايي كه نمونه برداري انجام ميشود بايد 8 الي 10 ساعت فعاليت داشته باشد يعني آب به صورت مانداب نباشد .

طريقه نمونه برداري از برگ:

 الف : زمان نمونه برداري برگ :

مقدار عناصر يا سن برگ هم در طول فصل وهم در طول شاخه تغييرمي كند براي مقايسه نمونه برگ برداشته شده بااستاندارد بايد سن فيزيولوژيكي آنها درنظر گرفته شود . نمونه برگها بايد حدود 70روز بعد از ريزش گلبرگها ، زماني كه مقدارعنصر در برگها ثابت مي ماند ،  جمع آوري شود . اگر برگها زودتر نمونه برداري شوند مقدار پتاسيم وازت آنها بالاوكلسيم پايين رانشان خواهدداد برعكس اگر برگها ديرتر نمونه برداري شوند مقدارپتاسيم وازت كمتر وكلسيم بيشتري را نشان خواهندداد .

 ب : روش نمونه برداري برگ :

برگهايي كه روي شاخه هاي داخل گياه كه هميشه در سايه قراردارندويا برگ هاي روي اسپارها از نظر مواد غذايي باشاخه هاي معمولي متفاوت ميباشد از چنين شاخه هايي نبايد نمونه برداري شود . نمونه ها بايد داراي 50 برگ كاملاً رشد كرده وتكامل يافته جمع آوري شده از چندين درخت باشد. اين درختان به صورت تصادفي يااز يك الگوي از پيش تعيين شده انتخاب مي شوند . از يك شاخه انتهايي نبايد بيشتر از دوبرگ  نمونه برداري شود. دردرختان جوان وپا كوتاه ارتفاع شاخه هاي مورد نمونه گيري بايد نماينده اكثر شاخه و برگها باشد . برگهاي ارقام مختلف در تركيب عناصر غذايي ممكن است متفاوت باشند. بنابراين بايستي از ارقام غالب باغ نمونه برداري شود . هرگز برگ هاي ارقام مختلف را باهم مخلوط نكنيد . اگر مطالعه خيلي دقيقي لازم است بايد ارقام بطور جداگانه نمونه برداري شوند .از درختاني نمونه برداري شوند كه از نظر شرايط عمومي باغ ، قدرت رويش ، مقدار محصول و هرس يكنواخت هستند . از جاهايي كه شرايط خاكي و قدرت رويشي يكسان ندارند نمونه گيري نشود . اگر اطلات خيلي دقيقي لازم است ، از اين مناطق جداگانه نمونه برداري شود . نمونه برگهاي درختان مسن و جوان را مخلوط نكنيد . آنهايي كه قدرت رشد بالايي داشته ويا محصول زيادي دارند مقدار عناصرشان نيز متفاوت خواهد بود . در هنگام نمونه برداري از فاكتورهايي مثل طول و ضخامت شاخه هاي انتهايي واندازه نسبي ، ظاهر برگها ، وجود بيماري يا ات ، علائم كمبود ، مقدار محصول ، شدت هرس وجمعيت علفهاي هرز نيز يادداشت برداري شود . اين علائم در تفسير نتايج برگ ميتواند مفيد باشد . نمونه برداري برگ از درختان ميوه معمولاً از شاخه هاي غير بارده و از دور تادور درخت تهيه مي گردد.

با توجه به اينكه نمونه برداري از ميوه و تجزيه آن ، وقت وهزينه فراوان نياز داردلذا بايد در اين مرحله دقت كافي به عمل آيد . تعداد درختي كه براي نمونه برداري انتخاب مي شود به عواملي مثل وضعيت عمومي درختان ، يكنواختي خاك و هدف نمونه برداري بستگي دارد .

براي نمونه برداري صحيح از برگ رعايت نكات زير ضروري است :

• يك نمونه ساده نبايد نمايا نگر وسعت بيش از يك هكتار باشد . در بعضي اوقات مي توان يك نمونه مركب از پنج درخت ناسالم و يك نمونه مركب از پنج درخت سالم را تهيه و با هم مقايسه نمود .
• هر نمونه بايستي شامل يك رقم وترجيحاً فقط روي يك نوع پايه باشد .
• اگر قراراست نمونه برداري مجدد صورت گيرد محل نمونه برداري شده را مشخص نمايييد .
• كليه برگ ها از پيرامون واز ارتفاع مياني درخت برداشته شود 0 اگر نمونه مركب گرفته مي شود از هر درخت حداقل 10 برگ لازم است واز هر شاخه دو برگ انتخاب شود .
• برگ هاي نمونه برداري شده بايد عاري از آفت زدگي يا صدمات مكا نيكي باشد .
• برگ هاي مياني شاخه هاي انتهايي رشد يافته فصل جاري به همراه دمبرگ بهترين نمونه هاي گياهي هستند .

تذکر : نمونه برداری بسیاری از گیاهان به صورت خاص می باشد ،جهت اطلاع با آزمایشگاه خاک آزمای دلتا تماس بگیرید.

نگهداري وانتقال نمونه گياهي قبل از پاك كردن :

با توجه به اينكه نمونه گياهي يك موجود زنده مي باشد و فعاليتهاي متابوليكي آن پس از نمونه برداري نيز  ادامه داشته وممكن است باعث خطا در نتايج تجزيه شود .براي كاهش تنفس وكاهش فعاليتهاي آنزيمي بايد دماي نمونه ها را كاهش داد . بدين منظور اگر آزمايشگاه نزديك باشد نمونه هاي گياهي راپس از انتخاب به كيسه هاي پارچه اي كه نسبت به هوا قابل نفوذ باشند ريخته و سريعاً آنهارا به آزمايشگاه منتقل كنيد . در آزمايشگاه اين نمونه ها به كيسه هاي پلاستيكي منتقل نموده و در يخچال نگهداري شود . اگر دماي محيط بالا بوده و فاصله باغ تا آزمايشگاه خاک آزمای دلتـا زياد باشد بايستي از فلاسك استفاده شود . قبل از رفتن به باغ در ته فلاسك مقداري يخ ريخته و سپس به باغ برده شود و پس از نمونه برداري ، آنهارا در كيسه هاي پلاستيك ( فريزري ) گذاشته واين كيسه هارا در داخل فلاسك قرار مي دهيم . حتي الا مكان سعي شود كه هر چه زودتر نمونه ها به يخچال منتقل شده و آنجا نگهداري شوند.

با آرزوي توفيق الهي

بهار 1386

نمايندگي ايرانشهر  :  37226487-054   نمایندگی : سرباز: 091554786   نمايندگي سراوان  : 09159555683

تولید و عرضه پوشش مناسب خوشه خرما.

روش نمونه برداري خاك ، آب و برگ

توصيه هاي فني به هنگام محلول پاشي کود